Dental caries, yomwe imadziwika kuti "kuwola kwa dzino" ndi "noworm tooth", ndi imodzi mwa matenda omwe amapezeka kawirikawiri. Zimakonda kuchitika pa msinkhu uliwonse, makamaka kwa ana. Ndi mtundu wa matenda kumabweretsa chiwonongeko cha dzino zolimba minofu. Caries imapezeka mu korona poyamba. Ngati sichimathandizidwa munthawi yake, imapanga mabowo a caries, omwe sangadzichiritse okha, ndipo pamapeto pake amayambitsa kutayika kwa dzino. Pakali pano, bungwe la World Health Organization latchula matenda a dental caries monga matenda achitatu padziko lonse pambuyo pa matenda a mtima ndi khansa. Akatswiri amanena kuti chifukwa chakuti caries nthawi zambiri ndi yofala kuti anthu ambiri amaganiza kuti ndi bowo loipa m'mano awo ndipo silimakhudza thanzi lawo. Makamaka kwa ana a mano a mano asanasinthe dzino, makolo amawona kuti zilibe kanthu, chifukwa mano atsopano adzakula pambuyo pa kusintha kwa dzino. M’chenicheni, kumvetsetsa kumeneku ndi kolakwika. Matenda a mano, ngati sanachiritsidwe panthawi yake, amavulaza kwambiri aliyense.
Zowopsa za caries kwa akuluakulu:
1. Ululu. Dental caries imatha kupweteka kwambiri ikawononga zamkati mwa mano.
2. Matenda achiwiri. Dental caries ndi matenda a bakiteriya. Ngati sichimathandizidwa munthawi yake, imatha kuyambitsa matenda amtundu wa mano, matenda a periapical ngakhale nsagwada osteomyelitis. Itha kugwiritsidwanso ntchito ngati zotupa pakamwa, zomwe zimatsogolera ku matenda amtundu uliwonse, monga nephritis, matenda amtima ndi zina zotero.
3. Zimakhudza chimbudzi ndi kuyamwa. Pambuyo mano caries, kutafuna ntchito amachepetsa, zomwe zimakhudza chimbudzi ndi mayamwidwe chakudya.
4. Kuwonongeka kwa mucous membrane wamkamwa. Pambuyo mano caries, kuonongeka korona mosavuta kuwononga m`deralo m`kamwa mucosa ndi chifukwa m`kamwa chilonda.
5. Kusowa mano. Pamene lonse korona caries, sangathe anakonza, akhoza kuchotsedwa. Dental caries ndi chifukwa chachikulu cha kutaya dzino mwa akuluakulu.
Zowopsa za caries mwa ana:
1. Kupweteka kwa mano mwa ana kumavulaza ngati akuluakulu.
2. Wonjezerani chiopsezo cha caries m'mano okhazikika. Kusungidwa kwa zotsalira za chakudya ndi kudzikundikira kwa mabakiteriya mu caries kudzawononga malo amkamwa, zomwe zidzawonjezera chiopsezo cha caries m'mano osatha.
3. Zimakhudza kuphulika kwa mano okhazikika. Caries zotsatirazi periapical periodontitis zingakhudze okhazikika dzino nyongolosi, kuyambitsa matenda chitukuko cha okhazikika dzino enamel ndi zimakhudza yachibadwa kuphulika kwa mano okhazikika.
4. Zimayambitsa mano osagwirizana ndi mano okhazikika. Kuwonongeka kwa mano chifukwa cha caries kumachepetsa mpata pakati pa mano okhazikika komanso omwe amatha kukhala ndi malocclusion.
5. Zotsatira zamaganizo. Pamene mano angapo ali ndi caries mano, izo zimakhudza katchulidwe olondola ndi maxillofacial kukongola, ndi chifukwa ena maganizo mtolo kwa ana.
Nthawi yotumiza: Sep-30-2021